دانلود مقالات

4-6 اثر معماری سنتی بر حرارت محیط
در بررسی معماری سنتی و بافت شهرهای مرکزی، جنوبی و کویری و روستاهای این مراکز نسبت به نوع آب و هوای گرم، گرم خشک، گرم مرطوب و در موارد بادهای نامطبوع در شکل ساخت و بافت شهری و یا روستایی کاملاً مؤثر بوده است.

آب و هوا و نوع اقلیم همیشه مسئله ای بوده که انسان طی هزاران سال تجربه با آن مقابله کرده است. مسلما مشکلات زیادی برای زیست مردم، نواحی اقلیمهای گرم خشک و گرم مرطوب مانند مسئله¬ی آفتاب سوزان، گرمای زیاد و اختلاف درجه حرارت و نوسانات آن در روز و نقصان یافتن آن به مقداری قابل توجه در نسیمهای شب مورد توجه بوده است. تابستان های سخت و زمستان های سرد ناشی از محیط کویری و در مواردی، طوفانهای پر گرد و غبار و بادهای خشک و داغ و نامطبوع، انسان را به فکر چاره واداشته است. بشر با گذشت هزاران سال و کسب تجربه، راه حلهایی در اشکال گوناگون برای این امر مهم در دنیا و به خصوص در ایران پیدا کرده که هدف همگی آنها راحت سازی مکان زندگی فردی و در برخی موارد اماکن اجتماعی نیز بوده است.
اخلاق اسلامی در معماری سنتی با قدم زدن در میان بافت قدیمی شهرهایمان یکی از با شکوه ترین مشخصه های معماری سنتی ایران را در طراحی خانه ها میتوان کاملا” مشاهده کرد و آن پایبندی معمار به اصول و اعتقاداتش می باشد. انسانی که از میان خود مردم با فرهنگی همسان با آنان آمده،تا صادقانه خانه ای بسازد که محلی برای زندگی باشد و این صداقت معمار است که حیات جاودانه به این بنا ها می بخشد و بدین گونه خانه ها، مساجد، مدرسه هایمان همه و همه محل اجتماع تمامی مبانی اخلاقی شده اند.( سلطان زادهئ حسین، 1371 ).

با عبور از کوچه های قدیمی، ساختار درونگرای خانه ها به منظور حفظ حریم خصوصی یشان را میتوان دید و آرامش حاکم بر داخل این خانه ها را،از بیرون نیز میتوان درک کرد. همچنین در فضای خارج از خانه نیزحال و هوایی مشابه وجود دارد، ساباطهایی که با طول ۳ الی ۴ متر در مقابل درهای ورودیشان برروی پیاده روها گذاشته شده تا عابران و مهمانان از آفتاب شدید و بادوباران محفوظ بمانند و سکویی در کنار در ورودی به منظور نشستن ویا گذاشتن بار و رفع خستگی، تمامی این عوامل بیانگر احترامی است که ساکنین آن خانه به رهگذران می گذاشتند.

هنر معماری در ایران از سابقه های کهن برخوردار است و در هر زمان دستهای توان و ذهن خلاق و ذوق مردم هنردوست این سرزمین، پدیده هایی شگرف به وجود آورده که در بسیاری از موارد، اصول آن ریشه هنر معماری جهان شده است. پاره ای از این آثار در گوشه و کنار کشور پهناور ایران حکایت معماری با شکوه ادوار صدها و یا هزار ساله را در قامتهای استوار بناها نگهداری کرده است

لذا نویسنده در این تحقیق بر آن بوده که به بررسی آداب و سنن مردم در ساختن بناهای ارمنه¬ی قدیم بپردازد و با نحوه¬ی ساختمان سازی در آن دوران آشنایی پیدا کند.

تحقیق موجود در مقیاسی گسترده و عمیق با توجه به فرهنگ پربار و بسیار غنی معماری سنتی، به شکل تئوری و (( به خصوص عملی )) می باشد که متأسفانه تا امروز برای شناخت واقعی این رشته از معماری کوشش و همتی جدی آن چنان که درخور آن می باشد، نشده است

این تحقیق علاوه بر فنون ساختمان سازی در اقلیم های مختلف کشور پهناورمان، گویای فرهنگ غنی معماری شامل:  (( تاریخ معماری، هنر معماری و اجرای مبانی عملی از معماری اصیل ایرانی آن هم به شکل بسیار ریشه ای و جز به جز می باشد.

در این تحقیق سعی شده است که مطالب با نشان دادن ترسیم، جزئیات و به خصوص تصاویر گویاتر شود.

دانلود متن کامل پایان نامه :

دانشکده معماری با رویکرد معماری بومی  شهرستان ملایر

فرهنگ و معماری

فرهنگ، مقوله پیچیده وچند بعدی است، با بارارزشی وعلمی پررنگی که درهاله یاهاله هایی ازابهام وگنگی فرورفته وهمین امر، شناختن آن را ازهرجهت مشکل ساخته و می سازد.

انسان، بعنوان خالق فرهنگ، علاقه ویژه ورابطه تنگاتنگی بامخلوق خوددارد؛ باتمام وجود به آن عشق می ورزد و با کمال میل وخرسندی همه چیز خود را در راه رشد، تعالی و بالندگی اش نثار و قربانی می کند و تمام نیرو و تدبیر خود را برای جلوگیری از انحطاط و سقوطش بکار می گیرد.

انسان، فرهنگ را می¬آفریند و فرهنگ به انسان پروبال انسانی می بخشد و وجودش را پربار و هرچه انسانی تر و متعالی تر می سازد و لذا انسان بدون فرهنگ موجودی ما قبل انسانی، و از هر جهت فقیر، ناتوان و بی¬ریشه بشمار می آید. و درست به همین جهت است که می گویند:  (( انسان موجودی فرهنگی است و فرهنگ، خاص انسان است صحبت از فرهنگ، براستی « صحبت از تواناییهای خلاق انسان است و اشاره ای است به نقش سازنده ارزشها و دیدگاهها، قدرت زبانی و بیان هنری و حکایتی است از همه اجتماعات کوچک و بزرگ که درگیر هنجارها و ضوابط اخلاقی و ایجاد امکانات تازه برای یک زندگی مناسب ترند)).

باید دانست که در کشور باستانی عزیز ما ایران، دیگر کلمه فرهنگ تنها به همان معانی مذکور که ازین پیش بدان اشارت رفت، محدود نیست بلکه برطبق ناموس تطور و تحول که به مرور زمان موجب دگرگونی لغات و مفاهیم آنها نیز می‌شود،‌برهمه مظاهر و تجلیات ذوق و اندیشه و استعداد و نبوغ ذاتی و عواطف و احساسات عالی انسانی مردم این مرزوبوم نیز اطلاق می‌گردد که از دیرباز تحت تأثیر عوامل مختلف از قبیل مذهب و اخلاق و خصوصیات نژادی و اوضاع جغرافیایی و احوال سیاسی واجتماعی،‌به خلق و ابداع آثار شگرف و شاهکارهای خالد و جاودان پرداخته‌اند،‌همان آثاری که در زمینه حماسه‌های ملی و ادبیات منظوم و منثور و حکمت و عرفان و افسانه‌ها و ترانه‌های محلی و ادب عامیانه (Folklore) و همچنین هنرهای گوناگون وصنایع مستظرفه و انواع کارهای دستی و تزیینی ـ هنوز در کتابخانه‌ها و موزه‌های ایران و جهان دلربایی و جلوگیری دارند و برخی نیز به صورت ابنیه شکوهمند تاریخی و مساجد و اماکن مقدس دینی، مظهر کمال و جمال مطلق و معرف ذوق و نبوغ قوم ایرانی هستند.

باری این فرهنگ وسیع و کهن با همه تحولات و دگرگونیهایی که در طی قرون و ازمنه‌گذشته درآن راه یافته همواره موجب همبستگی و وحدت ملی و در نتیجه استقلال و سربلندی میهن عزیز ما نیز بوده است و از اینرو برما لازم است که ازیک سو با اکتساب مظاهر تمدن و علم و صنعت جدید در بسط و توسعه و بارورساختن فرهنگ خود که به حقیقت مجموعه مواریث گرانبهای ملی و سنن دینی و اخلاقی و ذوقی ماست بکوشیم و از سوی دیگر به سیره پسندیده نیاکان ارجمند خود،‌هیچگاه صبغه ملی و مختصّات نژادی خویش را از دست ندهیم واین همان خصیصه‌ایست که ایران‌شناس معروف آندره‌گدار در کتاب آثار ایران بدان اشارت کرده و گفته است: ‌
ایران که آیین اسلام را پذیرفت بطور الزام روش اعراب را در احداث مساجد نیز پیروی نمود ولی در طرز بنای آن بجز سنن مخصوص خویش و ذوق صنعتی و سبکهای ساختمانی خود چیز دیگری را بکار نبرد. ( صانعی هوشنگ، 1369 )

4-7 اقلیم و معماری
اقلیم شناسی از وضع جغرافیای نقاط زمین گفت و گو می¬کند. و معمولاً نوع اقلیم با توجه به تقسیمات جغرافیایی همراه با ارتفاع مشخص آن از سطح دریا به وجود می آید. به طور کلی عواملی مانند چگونگی تابش آفتاب، دمای حاصله از تابش خورشید، رطوبت هوا و میزان بارندگی و در مجموع وزش بادهای مختلف در مسائل اقلیم دخالت دارد و محیط زندگی انسان را تحت الشعاع قرار می دهد که نسبت به این اصول ( شناخت اقلیم ) و در نتیجه معماری و در مجموع ساختمان سازی به وجود می آید که ذیلاً به طور خلاصه به ذکر عوامل آن می پردازیم. ( کسمایی مرتضی، 1382 ).

4-8 تابش آفتاب
به طور کلی نور آفتاب اشعه ای الکترومغناطیس است که از کره خورشید جدا می¬گردد و طیف نوری خورشید از سه مرحله ماوراء بنفش، قابل رؤیت و مادون قرمز تشکیل میشود. طول موج اشعه مادون قرمز بلندتر از دو قسمت دیگر است. اندازه شدت تابش خورشید در هر سه مرحله مذکور و حد اکثر شدت تابش آفتاب مربوط به ناحیه ای است که اشعه ی بیشتری قابل رؤیت باشد.

مقدار بسیار زیادی از این تابش به وسیله بادهای قطبی، مناطق نیمه استوایی، موسمی، و محلی و همچنین نسیم های دریائی و خشکی به فضای خارجی اتمسفر برخورد میکند و فقط اندکی از آن گرمای طبیعی و دمای محیط زندگی و اساس (( زیستن )) را در نواحی مختلف کره ی زمین به وجود می آورد. در نتیجه سرما، گرما، باد، هوا، رطوبت هوا و بارندگی، حاصل شده که این عوامل در زندگی و طراحی بناها بسیار مؤثر و تعیین کننده است.

مسلماً عوامل طبیعی ذکر شده، محیط های زندگی را در نقاط سرد و گرم شدیداً تحت تأثیر قرار می دهد. به طور کلی مسائل و عوامل اقلیمی در مناطق مختلف زندگی انسان را تحت تأثیر وضع بیولوژی و حرارتی که از اشعه های مذکور حاصل میشود، قرار می دهد، به طور دقیق اثر هوا و آفتاب و تغییرات آن همراه نفوذ رطوبت در مناطق تأثرات زیادی بر نور و اشعه ی تابش گذارده که در نتیجه آن را دگرگون می سازد و محیط زیستن را از وضعی به شکل دیگر در می آورد. مسلماً تأثیر باد در اقلیم محیط اثراتی فراوان و ریشه ای دارد. به طور کلی از هوا، آفتاب، رطوبت و باد، اقلیمی به وجود می آید که انسان تحت تأثیر آن، زندگی خود را به وجود می آورد. در این نکته شکی نیست که ساختمان سازی با شرایط محیط زندگی به وجود می آید. از این رو مسائلی چون تابش آفتاب، رطوبت، بارندگی و باد در علم ساختمان سازی قابل بحث خواهد بود.

امروزه با پیشرفت علم در مکانیزم دستگاه های انرژی زا (روشنایی، گرم کننده، سرد کننده ) و به طور کلی انرژی حرارتی از ویژگی های قابل توجهی برخوردار بوده که علم ساختمان سازی تحت هر شرایط اقلیمی آن را به کار می برد. اما قابل توجه است که اثرات ذکر شده، تأثیر جامع و کلی و اصولی در ساختمان بنا و زندگی انسان دارد و در بعضی مواقع شرایط اقلیمی، اثر علم مکانیک و تأسیسات پیشرفته روز را خنثی می سازد.