دانلود مقالات

دلایل استفاده از لجستیک معکوس

به طور عمومی و سنتی تولید کنندگان در قبال تولیدات خود پس از توضیع و سپس مصرف توسط مصرف کنندگان، هیچ گونه احساس مسئولیتی نمی کنند و تعهدی را در قبال تولیدات خود نمی پذیرند. اما امروزه حجم محصولات تولیدی مصرف شده خسارات قابل ملاحظه ای را در جهت تخریب محیط زیست به بار آورده است و همگان اعم از مصرف کنندگان و مسئولان نگران وضعیت محیط زیست خود هستند وبا دغدغه فراوان، روند رو به بهبودی را برای وضعیت محیط زیست خود دنبال می کنند. به نحوی که همگان از تولید کنندگان انتظار دارند تا هزینه ضایعات و جمع آوری زباله های ناشی از تولیدات خود را بپذیرند و یا حداقل ضایعات کالاهای مصرف را کاهش دهند.

این توجه روز افزون به مدیریت ضایعات و وضع قوانین جدید در خصوص ضایعات محصولات تولیدی، تولید کنندگان را به سمت بهبود فرایند تولید کشانده است. با توجه به هزینه های بالای پاکسازی محیط زیست، بیشتر شرکت های تولیدی در اروپا و آمریکا مسئولیت جمع آوری، پخش و به روز کردن کالاهای دست دوم تولیدی خود را بر عهده گرفته اند.

از اهداف لجستیک معکوس، فراهم کردن رضایتمندی مشتری می باشد. بدین معنا که مشتری پس از تامین نیاز هایش  از سیستم لجستیکی مورد انتخاب خود احساس امنیت کرده مطمئن باشد که در صورت وجود هر گونه عیب و نقص در کالای توزیع شده که از ناحیه یکی از فرایند های تولید، توزیع و یا انبار ناشی شده باشد به وسیله استقرار لجستیک معکوس قابل پذیرش و رفع شدن است و به صورت منظم، اقلام کالاهای توزیع شده ای که برای مصرف کننده یا مشتری قابل استفاده نیستند در زنجیره تامین به وسیله سیستم توزیع معکوس جمع آوری شده و توسط یکی از مراحل بهبود مستمر لجستیک معکوس در کمترین زمان ممکن برای مصرف کالا و اقلام مطلوب به مشتری باز گردانده می شود. بنابر این عمده دلایل فعال شدن سازمانها در لجستیک معکوس عبارتند از (خداویردی، 1389):

قوانین و مقررات زیست محیطی که ساز مانها را وادار می کند تا کالا ها و محصولات زائد خود را جمع آوری کرده و در رفتار تولیدی اینده خود مراقبت بیشتری کنند.
مزایای اقتصادی استفاده از کالاهای عودت داده شده در فرایند تولید به جای پرداخت هزینه انهدام ضایعات کالای دسته دوم وافزایش آگاهی های زیست محیطی مصرف کنندگان بدیهی است که مصرف مجدد وطولانی مدت محصولات به هر طریق ممکن جزء دید گاه های اقتصادی اجتماعی و زیست محیطی سودمند به حساب می آید.
مصرف کنندگان و مشتریان سیستم لجستیکی از استقرار لجستیک معکوس به شدت استقبال می کنند و این بدلیل سود نهفته ای است که در اثر استقرار لجستیک معکوس نماید مزایایی چون احساس امنیت خاطر از سالم بودن کالا ضمانت سیستم  برای کالا ها و اقلام توزیع شده و تقبل هزینه های ناشی از سالم نبودن کالا و اقلام.
2-10-6- آموزش و پژوهش

مباحث جدید مدیریتی برای تبدیل شدن به یک فرهنگ در سازمان، نیازمند خط و مشی های صریح و آموزش و پژوهش در این حوزه می باشند. در واقع پیاده سازی مدیریت زنجیره تامین سبز نیازمند همکاری اجزای زنجیره تامین برای کاهش صدمات زیست محیطی در طول زنجیره تامین می باشد. یکی از راههای مؤثر برای همسو کردن اجزای زنجیره تامین حضور در سمینارها و کنفرانس های زیست محیطی برای بررسی اهمیت زنجیره تامین سبز و ارائه راهکارهای نوین در این زمینه می باشد.

سازمان هایی که از استراتژی بر پایه نوآوری در مدیریت زنجیره تامین سبز استفاده می کنند سعی دارند با ایجاد نوآوری در طراحی و تولید محصولات سبز و قابل بازیافت علاوه بر کاهش هزینه های تخریب محیط زیست از استراتژی تمایز نیز استفاده کنند. ترکیب همزمان این دو استراتژی مزیت رقابتی را برای شرکت به همراه خواهد داشت. در توسعه محصولات سبز، ابتکار امری ضروری          می باشد و شامل شناسایی مواد جایگزین (برای مثال استفاده از مواد سازگار با طبیعت در بسته بندی ها)، خلق طراحی های صرفه جویی انرژی، و ارتقای کارایی انتقال انرژی می شود. همه این اقدامات تکیه بر تلاش های مشترک و نوآورانه میان صنعت و تامین کنندگان می باشد (گوپتا و وانگ،1393، ص. 29).

شرکت های SONY و DELL با ایجاد محیط هایی برای پژوهش و نوآوری های سبز، به دنبال کمینه کردن اثرات نهایی محصولات خود می باشند (گوپتا و وانگ،1393، ص. 29).

2-10-7- مدیریت زیست محیطی

در این بعد سعی بر آن است که مدیریت زیست محیطی داخل سازمان بررسی شود. همانطور که در بخش های پیشین اشاره شد  مدیریت زیست محیطی بدین مفهوم است که واحد های تولیدی و بخش های وابسته به آنها به طور پیوسته و بدون نظارت بخش های زیست محیطی سازمان، اهداف زیست محیطی را اجرا کنند و مفهوم این امر آن است که (خداویری، 1389):

استاندارد ها و خط مشی های رسمی زیست محیطی توسط تمام کارکنان آموخته و درک شود.
ملزومات قانونی آن مورد بازنگری قرار گیرد.
آموزش های مناسب انجام گیرد.
اسناد مورد نیاز موجود و قابل کنترل باشد.
حمایت از زنجیره تامین سبز توسط مدیران ارشد و میانی و اخذ گواهینامه مدیریت زیست محیطی مانند ایزو 14000 می تواند تضمینی برای تداوم اهداف زیست محیطی شرکت ها باشد. در واقع با حمایت و بازنگری مدیران در برنامه زیست محیطی، افراد و واحدهای مختلف سازمان به اهداف زیست محیطی همانند دیگر اهداف سازمان اهمیت می دهند و مسائل زیست محیطی را در مأموریت سازمان می گنجانند. بحث سبز بودن با استراتژی های سازمان ترکیب شده و کلیه فعالیت های اجرایی سازمان با در نظر گرفتن رعایت اصول مدیریت زنجیره تامین سبز انجام خواهد شد.

همچنین می توان تعدادی از فعالیت های اجرایی لازم در زمینه مدیریت زیست محیطی برای دستیابی به مدیریت زنجیره تامین سبز را در بندهای زیر خلاصه نمود:

وجود خط مشی و سیاست مدون در حوزه محیط زیست و مسئولیت اجتماعی سازمان (آریف[1] و همکاران، 2009)
بازنگری مدیریت در برنامه های زیست محیطی سازمان (خداویری، 1389)
بکارگیری اصول مدیریت کیفیت جامع (وو[2] و همکاران، 1995)
تنظیم ضوابط و معیارهای لازم جهت کاهش مصرف انرژی و استفاده از انرژی های پاک (کتزاب[3] و همکاران، 2011)
     [1] Arif

     [2] Wu

     [3] Kotzab